FODMAP staat voor Fermenteerbare Oligo-, Di- en Monosacchariden en Polyolen.
FODMAPS zijn fermenteerbare korte-keten koolhydraten die in veel verschillende voedingsmiddelen voorkomen. Voorbeelden zijn verschillende soorten groente, fruit en noten maar ook granen zoals tarwe, gerst en rogge en zuivelproducten.
Bij sommige mensen met PDS kunnen FODMAPS gastro-intestinale symptomen uitlokken. Het is per persoon verschillend welke fodmap-groep klachten veroorzaakt. Tijdens het FODMAP-arm dieet worden producten hoog in FODMAPs weggelaten en vervolgens één voor één weer geintroduceerd in het dieet van de patiënt, om te testen van welke groep de patiënt klachten krijgt.
Het doel van een laag FODMAP dieet is niet om permanent FODMAP vrij te leven, maar om spijsverteringsproblemen onder controle te houden met een dieet lager in FODMAPs.
Volg alleen een dieet met begeleiding
Als patiënten starten met het FODMAP-arm dieet dan beperkt dit de voedselkeuze, wat een grote invloed op het microbioom met zich meebrengt. Daarom wordt aanbevolen het FODMAP-arm dieet altijd zo kort mogelijk te volgen en onder begeleiding van een gespecialiseerd diëtist. Een diëtist kan geschikte alternatieven adviseren waardoor het voedingspatroon voldoende voedingsstoffen blijft bevatten.
De eliminatiefase van het FODMAP-arm dieet duurt het liefst zo kort mogelijk. Zodra de klachten verminderen kan doorgegaan worden naar de testfase. Zo worden nieuwe voedingsmiddelen toegevoegd aan het voedingspatroon en kunnen negatieve effecten op het microbioom tot een minimum worden beperkt.
Het fodmap-arm dieet geeft veelbelovende resultaten: drie op de vier patiënten ervaart aanzienlijke symptoomverbetering. Meer dan 80 procent van de deelnemers blijft na de eliminatie- en testfase het persoonlijke fodmap-dieet volgen omdat dit succesvol de klachten verminderd.
De Low-FODMAP Methodologie in de praktijk
- Patiënt consulteert huisarts op verdenking van functionele gastro-intestinale stoornissen.
- Passend onderzoek en identificatie van mogelijke "rode vlaggen".
- Positieve diagnose van functionele gastro-intestinale stoornissen, bv. PDS
- doorverwijzing naar een met FODMAP opgeleide diëtist
Fase 1: Beperking van FODMAP's
De eerste fase van het fodmap-arm dieet is de eliminatiefase. In deze fase wordt de inname van voedingsmiddelen hoog in fodmaps beperkt. Patiënten krijgen lijsten met hierop een stoplicht-systeem. Producten op de groene lijst bevatten weinig fodmaps en zijn toegestaan binnen het fodmap-arm dieet. Staan producten op de oranje lijst dan is een kleine portie van het voedingsmiddel toegestaan. Producten op de rode lijst zullen moeten worden vermeden. Voorbeelden zijn producten hoog in fructose en lactose.
Tijdens deze eerste fase is de steun van een diëtist onmisbaar. De diëtist zal geschikt voorlichtingsmateriaal verstrekken en uitleg geven over hoe de patiënt zijn of haar voedingspatroon zo volwaardig mogelijk kan houden tijdens het volgen van het dieet. Ook zullen er gerichte adviezen worden gegeven om buikklachten zo snel mogelijk te verminderen.
Fase 2: Testfase van FODMAPs
Na de eliminatiefase analyseert de dietist de symptomen en het voedseldagboek. Als er een zichtbare verbetering van de symptomen optreedt, worden FODMAP-bevattende voedingsmiddelen geleidelijk opnieuw geïntroduceerd. In deze fase mag slechts één FODMAP tegelijk worden getest. Elke test wordt over meerdere dagen gedaan. Het voedseldagboek en klachtendagboek wordt ingezet om de symptomen te controleren. In deze fase moet een maximale variëteit aan voedingsmiddelen worden geïntroduceerd.
Fase 3: Langetermijnvoeding
In deze fase wordt samen met de gespecialiseerd diëtist een persoonlijk fodmap-dieet samengesteld. Tijdens de testfase is er voor de verschillende fodmapgroepen een persoonlijke tolerantiedrempel gevonden. Het doel is dat men vervolgens weer zoveel mogelijk fodmaps terugbrengt in het dieet, maar niet zoveel dat de tolerantiegrens wordt overschreden. Voedingsmiddelen die klachten geven kunnen vervangen worden door fodmap-armere alternatieven. In deze fase is het belangrijk om regelmatig te blijven testen, soms verandert de tolerantiegrens en kan een cliënt weer meer fodmaps toevoegen aan het dieet. Dit is belangrijk om het dieet zo gevarieerd en gezond mogelijk te houden.
Bij Schär waren we de eerste glutenvrije fabrikant in Duitsland die enkele glutenvrije voedingsmiddelen die slechts enkele FODMAP's bevatten, heeft laten testen en certificeren door de Monash University.
