De symptomen van PDS variëren sterk en daarom bestaat er geen standaardtherapie die bij alle PDS patiënten werkt. Er zijn verschillende therapeutische opties die door de arts of gespecialiseerd diëtist kunnen worden toegepast.
Medicatie en alternatieve geneeskunde
Er zijn verschillende medicamenteuze behandelopties voor PDS, afhankelijk van het subtype PDS en klachtenpatroon van de patiënt wordt hierin door de arts en patiënt een keuze gemaakt.
Veel alternatieve therapieën worden niet aanbevolen wegens onvoldoende wetenschappelijke onderbouwing. In individuele gevallen kunnen aanvullende therapieën worden overwogen, zoals acupunctuur.
Naast medicamenteuze en dieetbehandelingen wordt psychologische begeleiding aanbevolen. Voor veel getroffenen spelen factoren als sociaal-economische stress, angst, depressie en zelfs ernstige psychische trauma's een rol bij de symptomen.
Sommige stressbeheersingsmaatregelen, zoals ontspanningsoefeningen, uithoudingstraining en managementstrategieën, kunnen echter ook de darmfunctie ondersteunen en de symptomen verminderen.
Probiotica
De invloed van een verstoorde intestinale microbiota of bacteriële overgroei op het klinische beeld brengt sommige artsen ertoe probiotische preparaten aan te bevelen. Verschillende meta-analyses toonden een verbetering aan van de algemene symptomen, vooral met betrekking tot buikpijn. De opzet van de studies verschilde echter zo sterk van elkaar dat geen betrouwbare uitspraken konden worden gedaan over dosering en toedieningsvorm. Geselecteerde probiotica kunnen bijgevolg worden gebruikt bij de behandeling van pds, waarbij de keuze van de stam wordt bepaald op grond van de symptomen.
Ook al weten we dat probiotica een positief effect kan hebben bij PDS, kunnen we helaas nog geen specifieke aanbevelingen doen ten aanzien van probiotica suppletie. Het is nog onduidelijk welke bacteriestammen of welke combinatie van bacteriën het meest effectief is bij pds-patiënten. Wel weten we dat dit per persoon verschillend is en afhankelijk is van de samenstelling van het microbioom in het individu. Omdat ieders microbioom anders is zijn er veel verschillende soorten probiotica te koop. Het is onmogelijk om van te voren te zeggen welke probiotica bij welke persoon het beste is. Het kan namelijk zijn dat de ene persoon met buikpijn veel baat heeft bij een probioticum, terwijl dit bij een ander juist de klachten verergerd.
Dieettherapie voor patiënten met een prikkelbare darm
a) Voedingsvezels
Oplosbare voedingsvezels worden aanbevolen bij zowel diarree als obstipatie. Indien voor supplementen wordt gekozen, hebben oplosbare voedingsvezels zoals psylliumvezels de voorkeur en de hoeveelheid moet bij de meeste patiënten met 10 tot 20 gram per dag verhoogd worden. Eerst moet echter de huidige inname van voedingsvezels worden bepaald. Als dit al >30g/dag is, wordt niet verwacht dat een verdere toename de symptomen zal verbeteren. Zij kunnen echter ook bijwerkingen veroorzaken, zoals verhoogde winderigheid. Het is belangrijk met lage doses te beginnen en deze geleidelijk en voorzichtig te verhogen, afhankelijk van de tolerantie. Een combinatie van voedingsvezels en geselecteerde probiotica kan ook worden geprobeerd. Het is erg belangrijk dat bij de inname van voedingsvezels voor voldoende vochtinname worden gezorgd.
Oplosbare voedingsvezels kunnen ook worden gebruikt voor therapie bij patiënten met pds van het diarree- of pijntype. Diarreetype alleen laten staan). Oplosbare voedingsvezels binden meer water dan onoplosbare vezels en veroorzaken daardoor een homogene vorm van de ontlasting. Onoplosbare voedingsvezels daarentegen kunnen in sommige gevallen de symptomen bij deze patiënten verergeren. In verschillende meta-analyses over het gebruik van voedingsvezelpreparaten werd kritiek geuit op de kwaliteit van de studies (heterogeniteit van de deelnemers, gebrek aan placebocontrole). Over het geheel genomen lijken oplosbare voedingsvezels de symptomen echter in grotere mate te verbeteren. Belangrijk is om hierbij altijd eerst de vezelinname van de patiënt te berekenen en in eerste instantie samen te kijken naar verbetering van de vezelinname met normale producten. Is het niet mogelijk om de vezels op een adequaat niveau te krijgen? Dan kunnen vezelsupplementen worden ingezet.
b) Voedingsmiddelen die klachten uit kunnen lokken
De volgende producten worden door pds-patiënten regelmatig genoemd als oorzaak van de klachten:
- Zuivelproducten
- Graanproducten
- Cafeïnehoudende
- Koffie, cafeïnehoudende dranken
- Alcoholische dranken
- Vet/gebakken voedsel
- Zoetstoffen zoals sorbitol en xylitol
c) Vetreductie
Vette voedingsmiddelen kunnen de gastro-intestinale symptomen bij pds-patiënten verergeren. Bij sommige pds-patiënten is een vertraging van het gastransport in de dunne darm en een daarmee gepaard gaande toename van winderigheid waargenomen na consumptie van lipiden.